Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl
„Daleki rejs” to jedna z wielu minipowieści Anny Onichimowskiej skierowanej do dzieci i młodzieży. Tym razem autorka porusza istotny problem wychowywania się dzieci w niepełnych rodzinach. Pokazuje tę sytuację z perspektywy dziecka, które tęskni i pragnie spotkać drugiego rodzica.

Głównym bohaterem utworu jest kilkuletni Paweł. Mieszka wraz z mamą i bratem, zaś jego ojciec odszedł już dawno. Czasem chłopiec nie potrafi przypomnieć sobie jego twarzy. Nie dowiadujemy się, czy tata Pawła nie żyje, czy też po rozstaniu z jego mamą pragnął zniknąć z życia byłej rodziny. Paweł wciąż poszukuje rodzica, pragnąc odnaleźć go nawet wśród przypadkowych przechodniów.

Podobną tęsknotę czuje młodszy brat Pawła – Kuba. Zmienia się po odejściu ojca i popada konflikt z bratem. Aby się do niego zbliżyć wymyśla podstęp. Jego pomysł w pełni się udaje, a rodzina zbliża się do siebie. Bracia wiedzą, jak ważni są dla siebie nawzajem.

Daleki rejs - czas i miejsce akcji


Czas akcji nie jest dokładnie określony. Możemy jednak stwierdzić, że są to czasy współczesne. Akcja trwa do jesieni do wiosny. Dowiadujemy się o tym z krótkich zapisów określających pogodę. Na początku na dworze robi się coraz zimniej. Pada deszcz i wieje wiatr. Potem następuje Gwiazdka – chłopcy otrzymują prezenty. Ferie świąteczne spędzają razem. Kolejny okres także nie sprzyja zabawom na podwórku. Chłopcy kolejno przeziębiają się. Następują coraz cieplejsze dni. Można już wybrać się na ścieżkę zdrowia (czynią to mama i Kuba). Akcja kończy się na dziewięćdziesiąt dwa dni przed wakacjami, które Paweł ma spędzić u dziadka. Nie wiemy także dokładnie, kiedy odszedł od rodziny tata – możemy się domyślać, że było to ponad rok przed wydarzeniami z powieści, ponieważ Paweł jako narrator wspomina o tym, że już dwukrotnie przygotował na święta prezenty dla nieobecnego ojca.

Miejscem akcji jest przede wszystkim dom Pawła i Kuby, w którym o chłopców dba mama. Ponadto ważna jest szkoła i droga Pawła ze szkoły. Na jej trasie rośnie kasztanowiec, w którego dziupli znajdują się wiadomości od Tajemniczego Dżejmsa. Istotny jest dom dziadka na wsi, gdzie chłopcy spędzają wakacje. Wyimaginowaną przestrzenią jest miejsce planowanego dalekiego rejsu, o którym marzą chłopcy.

Daleki rejs - problematyka


Mimo skromnej fabuły „Dalekiego rejsu” ta mini powieść dla dzieci i młodzieży, ale także dla dorosłych, porusza wiele problemów. To przede wszystkim utwór o wychowywaniu się w niepełnej rodzinie, w której brakuje taty. To także opowieść o poszukiwaniu przyjaźni, sile marzeń oraz o trudnych relacjach między rodzeństwem.

Autorka oczami głównego bohatera i narratora – Pawła – pokazuje, jak wygląda życie w domu bez ojca, a przede wszystkim skupia się na przeżyciach chłopca. Bohater odczuwa wielką tęsknotę za rodzicem. Ojca nie ma ponad rok (świadczą o tym prezenty, jakie chłopcy przygotowują mu na Gwiazdkę). Paweł, co pokazuje lekcja rysunków, zapomina rysy twarzy taty, choć dobrze pamięta jak był ubrany. Niektórzy znajomi z klasy także wychowują się w niepełnych rodzinach – nie jest to więc problem odosobniony. Paweł wciąż czeka na list od ojca i postanawia go odnaleźć, by przynajmniej móc mieć z nim kontakt listowny. Rozmowa mamy z ciotką o ponownym zamążpójściu przeraża go, jednak zapewnienia mamy uspokajają go. Niepełnej rodzinie pomaga dziadek (ojciec taty Pawła). Opowiada ciekawe historie, zabiera chłopców do siebie na wieś. Jednoznacznie nie znamy przyczyn odejścia ojca Pawła, co czyni utwór uniwersalnym.

Innym problemem jest poszukiwanie prawdziwej przyjaźni. Szuka jej Kuba, który zapatrzony jest w brata i pragnie we wszystkim go naśladować. W porównaniu z nim, nie ma wielu przyjaciół. Paweł jest na ogół lubiony – w jego działaniach i poszukiwaniach taty wspiera go dwóch najbliższych kolegów – Bartek i Grześ. Razem wracają ze szkoły, pocieszają Pawła, godzą się wypłynąć z nim w daleki rejs. Przyjacielem Pawła jest także Tajemniczy Dżejms, z którym może naprawdę szczerze porozmawiać, wyżalić się mu, poradzić. Kiedy okazuje się, że nieznajomy to jego brat początkowo Paweł oburza się, jednak forma listów okazuje się najlepsza do wyrażania uczuć i sekretów.

Wielka jest także rola marzeń. Odkąd Tajemniczy Dżejms wspomina o żegludze Pawła całkowicie zajmuje myśl o dalekim rejsie. By być dobrym kapitanem, zaczyna się lepiej uczyć, przynosi nawet piątkę z matematyki. Na pokład oprócz Tajemniczego Dżejmsa zaprasza także mamę, swoich przyjaciół oraz dziadka. Od niego dowiaduje się o umiejętnościach niezbędnych na morzu, z nim oraz z Bartkiem palcem odbywa wędrówki po globusie. Marzenie o wyprawie pozwala zapomnieć mu o codziennych troskach i tęsknocie za tatą.

Powieść Onichimowskiej mówi także o trudnej relacji między braćmi i budowaniu rodzinnych więzi. Utwór pokazuje, że trudno jest mieć młodszego brata, który chce robić wszystko tak jak my, który chce kumplować się z naszymi kolegami i ogląda te same filmy co my, chociaż my w jego wieku ich nie mogliśmy oglądać. Nie jest też łatwo być młodszym bratem. To ciągłe porównywanie: a on w twoim wieku to umiał, a on się nie boi tam iść.

Paweł początkowo nielubi swego młodszego brata i prymusa grubego Kuby. Wykopuje topór wojenny i lekceważy jego obecność. Uważa, że jest ślamazarny i mazgajowaty. Z czasem robi mu się go żal, zaś uwagę przykuwa dbałość Kuby o swój wygląd - regularnie ćwiczy i chudnie, czym imponuje bratu. Gdy Paweł odkrywa, ze Kuba to Tajemniczy Dżejms początkowo jest wściekły. Potem uznaje, ze jego podstęp był potrzebny – bracia zbliżają się do siebie, stają się nawzajem bardzo ważnymi osobami.

Daleki rejs - wyjaśnienie tytułu


Tytułowy „daleki rejs” to marzenie Pawła i Tajemniczego Dżejmsa, którym okazuje się młodszy brat głównego bohatera – Kuba. Plan wyprawy powstaje w korespondencji między Pawłem, a jego nieznajomym adresatem. Obaj zgadzają się, że marzą o żeglowaniu i planują podróż. Do załogi wyimaginowanego i wymarzonego rejsu stopniowo zapraszani są kolejni członkowie załogi – mama, przyjaciele Bartek i Grzesiek, dziadek, kolega Kuby Wojtek. W podróż ma także wybrać się kotka – Miłka.

W symbolicznym znaczeniu „daleki rejs” to dziecięce marzenie, które pomaga uciec od szarej rzeczywistości i codziennych trosk. Pomaga optymistycznie patrzeć na rzeczywistość, daje siłę do walki ze słabościami, motywuje także, jak stało się to w przypadku Pawła do lepszej nauki. Siła dziecięcych marzeń potrafi oddalić nawet tak wielkie tęsknoty, jaką stanowi odejście ukochanego ojca.

Daleki rejs - główne wątki


Mimo skromnej objętości minipowieści Anny Onichimowskiej zawiera ona kilka wątków, które wzajemnie się przeplatają. Głównym wątkiem jest korespondencja głównego bohatera Pawła z Tajemniczym Dżejmsem. Właściwa akcja zawiązuje się, gdy Paweł otrzymuje pierwszy list od nieznajomego, który wiele o nim wie. Zaintrygowany odpisuje. Okazuje się, że chłopcy mają wiele wspólnego. W listach Paweł może się zwierzać z intymnych tęsknot i uczuć. Wspólnie postanawiają wyprawić się w tytułowy „daleki rejs”. Ostatecznie Paweł odkrywa, że za Dżejmsem kryje się jego młodszy i nielubiany brat Kuba. Początkowo jest zły, jednak gdy Kuba przyznaje się do podstępu Pawłowi zaczyna brakować wyjątkowego, bo listownego kontaktu z bratem. Chłopcy postanawiają powrócić do tajemniczych rozmów za pomocą listów zostawianych w dziupli kasztanowca.

Istotnym dla wydarzeń wątkiem jest tęsknota Pawła za ojcem, który odszedł z jego domu jakiś czas wcześniej. Chłopak wciąż czeka na list od rodzica. Stara się odnaleźć tatę, zaczepia przypadkowych przechodniów, widzi jego postać w obcych ludziach (np. pana w słomkowym kapeluszu mijanego na stacji kolejowej). Wydaje mu się, że zapomniał, jak wygląda jego twarz. Straszną wydaje mu się możliwość, że jego mama może powtórnie wyjść za mąż. Nigdy nie traci nadziei, że w końcu odnajdzie tatę i będzie mógł z nim choćby korespondować.

Wątkiem, który przeplata się z innymi jest stosunek dwóch braci – Pawła i Kuby. Starszy Paweł z lekceważeniem odnosi się do młodszego brata. Szczególnie znielubił go, gdy pupil Kuby zagryzł jego chomika. Uważa, że Kuba jest gruby, ślamazarny, mazgajowaty i wiecznie go szpieguje. Kuba z kolei chce być taki jak starszy Paweł i próbuje go naśladować – dlatego wciąż trzyma się blisko niego. Bracia wykopują topór wojenny i dopiero pojawienie się Tajemniczego Dżejmsa, a także zmiana w wyglądzie i zachowaniu Kuby sprawiają, że Paweł zaczyna patrzyć na niego przychylnym okiem, a ostatecznie zaprzyjaźnia się z nim i uważa, za jedną z najważniejszych osób w życiu.

Daleki rejs - recenzja


Powieść Anny Onichimowskiej „Daleki rejs” to utwór krótki i nieskomplikowany, choć przykuwający uwagę czytelnika. Autorka porusza w nim ważny problem wychowywania się dzieci w niepełnych rodzinach. Nie wskazuje na konkretny powód nieobecności jednego z rodziców, przez co utwór zyskuje charakter uniwersalny.

Głównym bohaterem minipowieści jest Paweł. Kilkuletni chłopiec, który mieszka wraz z mamą i młodszym bratem Kubą. jego życie obraca się wokół nieobecności ojca, który opuścił rodzinę jakiś czas temu. Paweł zapomina, jak wyglądała jego twarz, dlatego postanawia go odnaleźć. Zaczepia przypadkowych przechodniów, jednak żaden z nich nie okazuje się być jego tatą, mimo pewnego podobieństwa. Jego mama unika szczerej rozmowy o nieobecności swego męża, podobnie jak dziadek. Pomoc w poszukiwaniach rodzica Paweł odnajduje dzięki korespondencji z Tajemniczym Dżejmsem (jeden z głównych wątków utworu), którym ostatecznie okazuje się jego młodszy, niezbyt lubiany brat Kuba. „Daleki rejs” dzięki temu to piękna książka o tym, że nie wszystko jesteśmy w stanie sobie powiedzieć. Czasem po prostu się wstydzimy, a czasem nie podejmujemy próby rozmowy, bo boimy się reakcji. To książka o pisaniu listów. Dzięki listom umieszczanym w dziupli kasztanowca bracia zbliżają się do siebie i zaczynają normalnie rozmawiać. Anonimowa forma sprawia, że mogą pisać o rzeczach najważniejszych.

Prosta fabuła, oparta na pomyśle wprowadzenia postaci Tajemniczego Dżejmsa, czyni powieść intrygującą. Choć od początku podejrzewamy, kim jest Dżejms, to jednak wciąż czekamy, aż odkryje to główny bohater. Poznajemy także, jak dziecięca psychika reaguje na brak jednego z rodziców i jakie skutki wywołuje. Książka jest pouczająca zarówno dla rodziców, którzy mogą spojrzeć na świat oczami dziecka, jak i dzieci – wychowywanych bądź w pełnych, bądź w niepełnych rodzinach. ponadto pokazuje, jak wielką rolę w życiu dziecka spełniają marzenia – dzięki nim wszelkie troski wydają się być mniej istotne.

Anna Onichimowska - biografia


Anna Onichimowska przyszła na świat 28 stycznia 1952 roku w Warszawie. Jest córką dziennikarza i lekarki. Ma młodszego brata Grzegorza. Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. Za pracę magisterką „Świat dzieci a świat dorosłych w powieściach Janusza Korczaka” otrzymała nagrodę w konkursie na prace naukowe o twórczości dla dzieci na III Biennale Sztuki dla Dziecka w Poznaniu w 1977. W 1976 debiutowała w twórczości literackiej wierszami dla dorosłych, zamieszczonymi na łamach „Sztandaru Młodych” oraz „Kultury”, zaś jej debiutem książkowym był zbiór poezji „Gdybym miał konia”, który ukazał się w 1980 roku Były to wiersze dla dzieci zilustrowane przez Janusza Stannego.

Po studiach pracowała w Redakcji Literatury dla Dzieci w Krajowej Agencji Wydawniczej, a w 1983 roku została zatrudniona w redakcji bliźniaczego wydawnictwa - w Młodzieżowej Agencji Wydawniczej, która istniała do 1990 roku. Od tego czasu utrzymuje się z pisania. Onichimowska była współzałożycielką Fundacji „Świat Dziecka”, organizującej między innymi konkurs na „Dziecięcy Bestseller Roku”. W latach 1995-2003 była przewodniczącą Polskiej Sekcji IBBY. Obecnie jest członkiem jej zarządu.

Anna Onichimowska jest autorką ponad trzydziestu książek dla dzieci i młodzieży, sztuk teatralnych i telewizyjnych oraz słuchowisk radiowych. W swoich utworach umiejętnie łączy humor, wartką przygodową akcję z łagodną dydaktyką. Utwory pisarki cieszą się nie tylko niesłabnącym powodzeniem wśród czytelników, ale również dużym uznaniem krytyki literackiej. Jej książki, opowiadania i dramaty tłumaczone są na włoski, francuski, angielski, słoweński, niemiecki, koreański, chiński. Onichimowska współpracowała także z Polskim Radiem tworząc wiele słuchowisk dla Teatru Polskiego Radia.

Wśród wielu nagród literackich, jakie otrzymała najważniejsze to: nagroda im. Kornela Makuszyńskiego, główna nagrody w międzynarodowym konkursie teatralnym zorganizowanym przez „The International Association of Lions Club”, I nagroda w konkursie teatralnym organizowanym przez Ośrodek Sztuki dla Dzieci i Młodzieży w Poznaniu. Została wpisania na międzynarodową listę BARFIE oraz Listę Honorową IBBY i.

Jak pisze o sobie Onichimowska: „Nie wyobrażam sobie życia bez podróży. Byłam w wielu ciekawych miejscach - również bardzo odległych i egzotycznych - ale to kropla w morzu moich marzeń i planów.”



Mapa serwisu: